Duikteams van de Civiele Bescherming zijn een grote familie

Civiele Bescherming
Evenement
Een kennismaking met het team uit Brasschaat: in 1972 begon de Civiele Bescherming met duikers te werken voor de uitvoering van bepaalde taken. Dat moet gevierd worden en dat gebeurt ook op het einde van dit jaar in Crisnée.
duiker van Brasschaat

In Vlaanderen werd er na een onderbreking van 15 jaar in 2019 opnieuw gestart met een duikteam omdat er ondertussen te veel interventies waren voor slechts één ploeg.  Er startten toen vier duikers in Vlaanderen en dat team is ondertussen aangegroeid tot zeven personen.

 

 

 

 

Dirk van Tendeloo is verantwoordelijke voor het team in Brasschaat.

 

Kan je eens de geschiedenis schetsen van het duikteam in Brasschaat?

Ik ben zelf begonnen in 1993 bij de Civiele Bescherming.  Het was onder andere Jan Geenen die destijds het project van het duikteam trok.  De interventies en methodes waren toen veelal dezelfde dan die nu.  Op vlak van materiaal is er natuurlijk heel wat geëvolueerd.  Een mooi voorbeeld hiervan is communicatie, vroeger werd er met de duiker gecommuniceerd door middel van rukjes aan een touw tussen de duiker en de collega op de boot.  Vandaag werken we met volgelaatsmaskers met microfoon en kan er tegen elkaar gepraat worden.  Een ander voorbeeld van modernisering is de wijze waarop er gezocht wordt naar voertuigen, vroeger gebruikte men hiervoor een dreghaak waarmee men over de bodem sleepte, een methode die vaak te lijden had onder stroming en wind.  Nu worden we bijgestaan door het Technisch Steunteam van de Scheepvaartpolitie.  Zij beschikken over een sterke sonar en de noodzakelijke bijhorende expertise om voertuigen en lichamen onder water op te sporen.
Aan het duikteam van Brasschaat is destijds een eind gekomen omdat de duikers vroeger mensen uit de ploegen waren die over een extra specialisatie beschikten.  Op een bepaald moment woog dat te zwaar op de reguliere werking en werd de werking van het duikteam dus stopgezet.

Nu is er dus terug een team.  Zijn jullie voldoende uitgerust?

Ondertussen hebben we ongeveer hetzelfde materiaal als in Crisnée.  We volgden allemaal de opleiding van interventieduiker bij de collega's van Crisnée.  Dat was het begin van een belangrijke samenwerking die wat ons betreft zeker moet blijven bestaan.  Het is een enorm groot voordeel dat we elkaar kunnen bijstaan op vlak van manschappen, materiaal en expertise tijdens interventies.

Welke vooropleiding moet je hebben om als duiker bij de Civiele Bescherming aan de slag te kunnen?

Je moet reeds een 2-ster-duiker zijn volgens het NELOS-systeem of Padi-advanced volgens het gelijknamige systeem vooraleer je je kandidaat kan stellen voor het duikteam.  Zo weten we dat de kandidaten al over een sterke basis beschikken.  Daarna volgt een tiendaagse basisopleiding om het brevet van interventieduiker te behalen.  Gedurende deze opleiding leren we met alle materialen werken en worden verschillende zoekmethodes aangeleerd.

Hoe gaan jullie te werk bij het ophalen van een voertuig?

We verkennen voertuigen onder water, trachten de nummerplaten te controleren en zorgen ervoor dat er zo min mogelijk bewijsmateriaal verloren gaat.  Bij het naar boven brengen van het voertuig proberen we dat zo horizontaal mogelijk te doen.  Zo gaat er geen materiaal verloren dat zich in het voertuig bevindt.  Wanneer een wagen zich te ver van de kant bevindt om deze omhoog te takelen, worden er hefballonnen gebruikt om het voertuig naar de oppervlakte te brengen.  Eens aan wal wordt, onder leiding van de politie, de wagen grondig schoongemaakt en de inhoud onderzocht.  Het schoonmaken van het voertuig gebeurt door onze collega’s die klaarstaan met een tankwagen om het voertuig proper te spuiten en met extractiemateriaal om het voertuig open te knippen indien nodig.  Dit helpt allemaal bij de identificatie van het voertuig. 

Hoe is de samenwerking met het duikteam van Crisnée?

Wij werken heel goed samen.  Meer nog, onze samenwerking kan dienen als een modelvoorbeeld.  In oktober zijn we nog samen op opleiding geweest, de zogenaamde ‘Surface Non Libre 2’.  In deze opleiding leren deelnemers hoe ze moeten duiken in situaties waar men niet direct naar de oppervlakte kan omdat men bijvoorbeeld in een grot, een ondergelopen parking of een gezonken schip aan het duiken is. Er zijn twee niveaus: één waarbij je 60 meter ver kan gaan in ondergelopen constructies, en één waarin tot 200 meter ver gedoken wordt.  Deze opleiding kan van pas komen bij zoekacties onder kaaimuren of schepen.   Het zou echter nog een meerwaarde zijn om bijkomende opleidingen te krijgen in gezonken schepen.

intervention duikers

 

Hoe gaat men in de opleiding om met gevaren?

We zijn ons terdege bewust van de gevaren onder water.  Zo hadden we in 2011 een dodelijk ongeval te betreuren met één van onze collega’s van Crisnée.  Toen ging het volledig mis tijdens een zoekactie in een sluizencomplex.  Op veiligheid en gevaren onder water zijn we toen nog meer gaan inzetten.  Vorig jaar zijn we bijvoorbeeld gaan oefenen in het gespecialiseerde duikzwembad TODI (B-Mine, Beringen), om te oefenen op gevaarlijke situaties.  Daarom wordt er ter plaatse bij sluiten, stuwen, waterkeringen en andere ongekende gevaren een grondige verkenning en risicoanalyse gemaakt.  Ook zelfredding en reddingsoperaties van een teamlid worden onder verschillende omstandigheden geoefend.

Hoe ga je om met interventies?

Vorig jaar hebben we een tientallen interventies gedaan, waarbij 70 voertuigen en 22 lichamen werden bovengehaald.  Daarnaast hebben we ook veel wapens, GSM’s, PC’s en dergelijke naar boven gebracht.  Aangezien wij in tweede instantie komen, weten we dat we geen reddingsoperatie doen en dus geen levenden gaan aantreffen.  Je kan oefenen, maar de realiteit is toch altijd anders.  Maar als een hecht team wordt hier ook over gepraat en dat is belangrijk zodat de duiker in kwestie direct kan ventileren.  We begrijpen elkaar.

Hoe is de samenwerking met de duikteams van de brandweer?

De brandweer staat in voor reddingen tijdens het eerste uur, wanneer het slachtoffer nog kans heeft op overleving.  Wij worden daarna opgeroepen, wanneer de kans onbestaande is dat het slachtoffer nog leeft. Het betreft dan een berging, waarbij er op een heel andere wijze (forensisch, bewaren van sporen) moet gezocht en gedoken worden.  We hebben dus elk een specifieke taak.

Wat is het meest moeilijke, frustrerende incident dat je hebt meegemaakt?

Dat zijn interventies waarbij we het slachtoffer niet vinden.  Hier gaan we analyseren waarom dat het geval is. 

Wij werken heel vaak samen met de Cel Vermiste personen van de Federale Politie onder leiding van Alain Remue.  Die samenwerking verloopt heel erg vlot.  De samenwerking met het DVI of Disaster Victim Identification team van de Federale Politie, die instaan voor identificatie van lichamen, verloopt op dezelfde voet.

interventie duiker en politie

 

Andere nadelen van de job?

In de winter duiken is minder aangenaam.  Het koude water heeft verschillende nadelige effecten op het lichaam van de duiker.  Dit is één van de redenen waarom wij altijd met een droogpak en goede isolerende onderkledij duiken.  Toch is de koude aan de handen niet uit te sluiten, wat het werken onder water erg bemoeilijkt.
Ook als je dagenlang na elkaar moet zoeken naar een klein object, zoals een wapen, zonder onmiddellijk resultaat.

Hoe zie je het duikteam binnen tien jaar? 

Als alles blijft bestaan in de huidige context, dan willen we zeker blijven samenwerken met de collega’s van Crisnée.  Er is het grote voordeel dat er meer interventies zijn en er kan al eens gezorgd worden voor back-up.  We willen ons verder blijven specialiseren en innoveren d.m.v. opleidingen zoals de ‘surface non libre’ die we recentelijk nog zijn gaan volgen in Frankrijk.  En ook op het vlak van materiaal zoals het gps-systeem voor onder water dat recent nog is aangekocht waarmee het traject van de duiker kan gevolgd worden tijdens een zoeking.

En steeds maar innoveren: ook bij ons geldt dat stilstaan achteruitgaan is.

Duikteams Brasschaat

 

Nog een slotwoordje?

Wij zijn fier op ons werk en we zijn bijzonder verheugd over de samenwerking met onze collega’s van Crisnée.  We zijn zeer blij dat we ons steentje kunnen bijdragen aan een unieke samenwerking van verschillende diensten hier in België om al de zoekacties tot een goed einde te kunnen brengen.  We willen dan ook alle diensten die met ons samenwerken bedanken: TST (Technisch Steunteam), Cel Vermiste Personen, Politie, Parket, SPN (Scheepvaartpolitie), DVI, …